Geluk kan je oefenen. Is dat zo?
Je kan geluk oefenen in onderwijs, las ik in een blogpost. Ik ben altijd wat voorzichtig als ik de term ‘positieve psychologie‘ lees. Dat is misschien onterecht, maar de term wordt imho net iéts te vaak in over-the-top zelfhulpblogs en -boeken gebruikt.
Het is een beetje zoals met mindfulness. Ik ben zelf overtuigd van de waarde van geregeld mediteren. Maar de vele apps en boeken genre ‘mediteer dagelijks, los daardoor al je problemen op en krijg het brein van een supermens’ doen door hun overtrokken claims afbreuk aan wat mediteren wél voor je kan doen.
In dit stukje over positieve psychologie in de klas vond ik wel enkele eenvoudige tips om zowel leerlingen als leraren – zelfzorg is belangrijk als je voor anderen wil zorgen! – naar een goede mentale balans te leiden.
Tips voor meer geluk
Let wel, een leraar is geen therapeut en zorgen voor een goede leeromgeving in klas en school is nog steeds de beste manier om in onderwijs aan het welzijn van kinderen te werken (waarbij natuurlijk belangrijk is wat we bedoelen met ‘een goede leeromgeving’!).
Maar als we doorheen ons onderwijs enkele van volgende zaken kunnen meegeven aan leerlingen, helpen we hen mogelijk om als persoon te groeien. In die zin is onderwijs misschien toch een beetje ‘leren gelukkig zijn’? De volledige blogpost lees je hier, ik haalde er hieronder uit wat me bijbleef.
- Probeer denkpatronen die je ongelukkig maken te vermijden. Dat klinkt als een open deur intrappen of als een paal die wel bijzonder hoog boven water staat. Maar jezelf vergelijken met anderen, een fout interpreteren als een totale persoonlijke mislukking of er op voorhand van uitgaan dat iets kan en zal mislopen: we laten er ons allemaal geregeld op betrappen.
- Doe jezelf geluk aan. Of: een gezonde geest in een gezond lichaam. Doe dingen die je welbevinden verhogen: genoeg lichaamsbeweging, gezond eten, voldoende slapen. Probeer negatieve (denk)patronen te doorbreken door, jawel, mindfulness. Zorg voor sociale contacten, stel jezelf doelen waar je voor wil gaan, besteed tijd aan wat je echt interesseert,…
Geluk in onderwijs?
Nogmaals: een leraar is geen therapeut en er zijn beslist professionele grenzen aan wat je als leraar kan doen om het welbevinden van leerlingen te ondersteunen. En hoewel onderwijs natuurlijk niet als doel heeft leerlingen ongelukkig te maken, is het toch te kort door de bocht om te stellen dat onderwijs als ultieme doel heeft om leerlingen gelukkig te maken. Tenzij: leerlingen gelukkig maken door hen dingen te leren, door hen te helpen ontdekken wat ze kunnen.
Maar ik bedacht me toch dat we leerlingen een belangrijke levenshouding kunnen meegeven als we bv. door de manier waarop we hen feedback geven kunnen voorkomen dat ze zich laten afremmen door negatieve gedachten over zichzelf – wat dus iets anders is dan onduidelijke feedback geven of feedback geven die fouten minimaliseert.
En natuurlijk bevat het curriculum niet alleen zaken die alle leerlingen intrinsiek boeien. Maar leerlingen uitdagen, prikkelen, proberen aan te steken met ons eigen enthousiasme om zo te ontdekken wat hen boeit: dat lijkt me toch één van de kwaliteiten van een goede leraar.
Zelfzorg en geluk
Misschien is dat meteen ook een belangrijk punt voor ons, onderwijsmensen, om in het achterhoofd te houden. Wie in onderwijs werkt, geeft veel. En je professionele identiteit hangt nauw samen met je persoonlijke identiteit. Wanneer het professioneel lastig wordt, zit dat meteen dicht op ons vel.
Het is dan goed om terug te grijpen naar de passie die ons, kort of lang geleden, naar een baan in onderwijs bracht. En natuurlijk om op onze slaap te letten, dat ook…
Gelukkig zijn: kan je het oefenen? Ik ben niet helemaal overtuigd. Geluk is, net zomin als het leven, helemaal maakbaar. Maar langs de andere kant: als we onszelf en anderen kunnen helpen om beter om te gaan met wat er in ons leven gebeurt, waarom zouden we dat niet doen?